Mười bức tranh chăn trâu, hay còn gọi là Thập mục ngưu đồ, là một chuỗi bài thơ và tranh khắc gỗ minh họa quá trình tu tập của một hành giả Phật giáo trên con đường giác ngộ. Đây là những biển chỉ đường cho các giai đoạn trên quá trình tập trung tâm trong thiền tông.
Nguồn gốc và ý nghĩa
- Xuất hiện lần đầu ở thế kỷ 12 do Thiền sư Khuếch Am Sư Viễn vẽ
- Tượng trưng cho 10 giai đoạn tu tập của hành giả theo kinh Hoa Nghiêm
- Hình ảnh con trâu tượng trưng cho tâm trí cần được chinh phục để đồng nhất với Bản thể
- Là bản đồ cổ xưa giải thích các giai đoạn trong quá trình tập thiền
10 bức tranh
- Tìm trâu: Bắt đầu tìm kiếm con đường giác ngộ
- Thấy dấu: Bắt đầu thấy dấu hiệu của tâm thức
- Thấy trâu: Nhận ra sự khác biệt giữa tâm thức và tâm trí
- Bắt trâu: Bắt đầu chiến đấu để kiểm soát tâm trí
- Chăn trâu: Đạt được trạng thái định, tập trung sâu
- Cưỡi trâu về nhà: Thường xuyên đạt trạng thái cận định
- Quên trâu còn người: Đạt trạng thái ổn định tâm trí
- Người trâu đều quên: Vượt qua nhị nguyên chủ thể – khách thể
- Trở về nguồn cội: Trở về với bản chất ban đầu
- Thõng tay vào chợ: Quay trở lại thế giới với tâm giác ngộ
Bài viết cung cấp giải thích chi tiết về ý nghĩa và quá trình tu tập thể hiện qua từng bức tranh. Đây là một con đường tu tập lâu dài và khó khăn, đòi hỏi nỗ lực liên tục để kiểm soát tâm trí và đạt được giác ngộ đích thực.